ช่วงนี้หลายคนอาจจะพูดเรื่องนี้กันบ่อย “จดหมายปรีดี” มันคืออะไร? ทำไมอยู่ ๆ ก็ดังขึ้นมา…เดี๋ยวเราจะมาสรุปให้เพื่อน ๆ ได้อ่านกันครับ
– ปรีดี พนมยงค์ คือใคร?
เป็นบุคคลสำคัญของประเทศไทย เคยดำรงตำแหน่งสำคัญ ๆ ทางการเมืองมากมาย เช่น หัวหน้าคณะราษฎร (ฝ่ายพลเรือน) ที่ก่อการปฏิวัติสยาม เปลี่ยนการปกครองจากระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์มาเป็นการปกครองระบอบประชาธิปไตย, นายกรัฐมนตรี, ผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์
แต่ภายหลังจากเหตุการณ์สวรรคตของรัชกาลที่ ๘ เขาถูกกล่าวหาว่าเป็นผู้บงการ จนทำให้ต้องลี้ภัยทางการเมืองไปอยู่ที่ประเทศจีน และไปจบชีวิตที่ประเทศฝรั่งเศส
ปรีดี พนมยงค์ถูกยกย่องให้เป็นรัฐบุรุษอาวุโสของไทย รวมไปถึงถูกยกย่องจากองค์กรยูเนสโก ให้เป็นบุคคลสำคัญของโลกเมื่อปี พ.ศ. 2542
– จดหมายของปรีดี คืออะไร?
อย่างที่กล่าวไปแล้วครับว่าปรีดี พนมยงค์ ได้ไปใช้ชีวิตในช่วงบั้นปลายที่ฝรั่งเศสและจบชีวิตลงที่นั่น ซึ่งก็มีนักวิชาการประวัติศาสตร์ ไปสืบค้นในหอจดหมายเหตุที่ประเทศฝรั่งเศส แล้วก็พบว่ามีเอกสารที่เกี่ยวข้องกับปรีดี พนมยงค์อยู่ทั้งหมด 76 กล่อง
แต่ทว่ามีเอกสาร 1 กล่อง ที่เปิดดูไม่ได้ เพราะมีการกำหนดเอาไว้ว่าสามารถเปิดได้ในปี 2024
– ทำไมคนถึงสนใจ?
เนื่องจากว่าปรีดี พนมยงค์ เป็นนักการเมืองไทยแนวคิดจะออกไปแนวเสรีนิยม บวกกับการที่เจ้าตัวถูกใส่ร้ายเรื่องการอยู่เบื้องหลังการสวรรคตของ ร.๘
หลายคนก็คาดหวังว่าเอกสารฉบับที่เปิดไม่ได้น่ะ มันน่าจะมีเนื้อหาที่สำคัญมาก ๆ “เกี่ยวกับความมั่นคงของรัฐ” จนชนิดที่ว่าต้องเอามาเปิดเผยในอีก 50-60 ปีให้หลัง คนก็เลยตื่นเต้นที่จะได้รู้ว่าเนื้อหาด้านในมันคืออะไร?
– แล้วความเป็นจริงล่ะ? มันคืออะไร?
อันนี้เป็นข้อมูลจากนักวิชาการประวัติศาสตร์ ที่เป็นคนเดินทางไปศึกษาเอกสารของปรีดี พนมยงค์ ที่หอจดหมายเหตุ ณ กรุงปารีสนะครับ
โดยคุณ ดิน บัวแดง ได้ทำการแปลและสรุปเนื้อหาทั้ง 75 กล่องเอาไว้แล้ว ซึ่งทั้งหมดไม่ใช่ “จดหมาย” ของปรีดี
แต่เป็นเอกสารที่ทูตฝรั่งเศสในไทย รวบรวมเกี่ยวกับปรีดี เหมือนกับเอกสารการทูตทั่ว ๆ ไป แล้วก็ส่งมาเก็บไว้ที่หอจดหมายเหตุตามปกติ
ถ้าให้พูดก็คือ มันไม่ใช่จดหมายที่ปรีดีเขียน แต่เป็นบันทึกที่คนอื่นเขียนเกี่ยวกับปรีดี อะไรทำนองนี้แหละครับ
เอกสารที่เคยเปิดได้ทั้ง 75 กล่อง ส่วนใหญ่มีเนื้อหาเกี่ยวกับการลี้ภัยจากจีนมายังฝรั่งเศส
ส่วนเอกสารฉบับที่จะเปิดได้ในปี 2024 นี้ สามารถเข้าถึงได้ในวันที่ 5 มกราคม ซึ่งคุณดิน บัวแดงก็ให้ความเห็นว่าน่าจะเกี่ยวกับการลี้ภัยอีกนั่นแหละ
ทำให้มีคนสงสัยว่า ทำไมถึงต้องลึกลับแบบเก็บไว้ 60 ปี ถึงค่อยเปิดดูได้?
คุณบัวแดงตอบว่ามันมีเรื่องของกฎหมายเอกสาร ที่เกี่ยวข้องกับ “ชีวิตส่วนตัว” และ/หรือ “ความมั่นคงของรัฐ” จะสามารถยืดเป็น 60 ปีได้ จริง ๆ แล้วมีเอกสารแบบนี้เต็มไปหมด และเนื้อความจริง ๆ ก็ไม่ได้น่าตื่นเต้นอะไร
แต่ก็มีความสำคัญในเชิงวิชาการด้านประวัติศาสตร์ เนื่องจากว่าก่อนหน้านี้ในแวดวงวิชาการ มีข้อมูลเกี่ยวกับปรีดีที่จีนน้อยมาก ซึ่งเอกสารปรีดีที่เปิดมาก่อนหน้านี้ก็มาช่วยเติมเต็มตรงจุดนี้ได้
เรียบเรียงโดย #เหมียวหง่าว
