ย้อนรอย “Plague Doctor” หมออีกาดำที่มีภาพลักษณ์อยู่กับความตาย มากกว่าการช่วยชีวิต

ชุดคลุมหนัง หมวกทรงสูง ถือไม้เท้า และหน้ากากคล้ายอีกา สิ่งเหล่านี้คือภาพอันเป็นเอกลักษณ์ ของกลุ่มคนที่รู้จักกันในนาม “หมออีกาดำ” หรือ “หมอกาฬโรค” (Plague Doctor) เหล่าหมอจำเป็นแห่งศตวรรษที่ 17-19

ในช่วงเวลานั้นประชากรยุโรปลดลงไปเป็นอย่างมากจากโรคร้าย ดังนั้นเมื่อไม่มีทางเลือกเมืองหลายๆ แห่งจริงจำเป็นต้องจ้างหมอสายพันธุ์ใหม่มาเพื่อดูแลเมือง และในช่วงเวลานี้เองที่เรื่องราวของหมออีกาดำโด่งดังขึ้น

หมออีกาดำหากจะว่ากันตรงๆ แล้วก็คือกลุ่มหมอที่ประกอบไปด้วยแพทย์ระดับล่าง หมอที่ยังไร้ประสบการณ์ หรือแม้กระทั่งคนที่ไม่ได้เรียนการแพทย์มาก่อนเลยด้วยซ้ำ

แน่นอนว่าการที่สมาชิกเป็นแบบนี้ ย่อมไม่ใช่เรื่องแปลกเลยที่การรักษาของหมออีกาดำส่วนใหญ่แล้วจะไม่ได้ผลจริงๆ พวกเขามักรักษาคนไข้ด้วยการรีดเลือด ใช้สารปรอท และความเชื่อผิดๆ อื่นๆ ในสมัยนั้น จนทำให้บ่อยครั้ง คนไข้ก็ยิ่งตายเร็วขึ้นกว่าที่ควรเป็นอีก

เท่านั้นยังไม่พอเพราะด้วยความที่มาจากกลุ่มคนที่มีฐานะหลากหลาย บ่อยครั้งหมออีกาดำยังมักขโมยของจากศพที่ตายในระหว่างการรักษา หรือแอบขายยาในราคาเกินจริงให้กับคนมีฐานะ

ชื่อเสียงเหล่านี้ทำให้ไม่ใช่เรื่องน่าแปลกใจเลยที่หมออีกาดำจะถูกจดจำในรูปแบบที่ไม่ดีเท่าไหร่ อีกทั้งยังมีภาพลักษณ์ที่เกี่ยวข้องกับโรคร้ายและความตายจนกลายเป็นที่หวาดกลัวในภายหลัง

เดิมทีแล้วหมออีกาดำเป็นงานถูกออกแบบมาให้ทำงานในพื้นที่ที่มีตัวเลขของผู้ติดเชื้อสูง และมีงานหลักในการดูแลผู้ป่วยเป็นโรคติดต่อ ดังนั้นหมออีกาดำจึงมักจะทำงานใน “เครื่องแบบ” อยู่เสมอๆ

โดยเจ้าเครื่องแบบที่เป็นที่รู้จักของหมออีกาดำถูกคิดค้นขึ้นมาครั้งแรกในปี 1619 โดย Charles de l’Orme หัวหน้าหน่วยแพทย์ของกษัตริย์แห่งฝรั่งเศส อย่างไรก็ตามเช่นเดียวกับการรักษาที่ไม่ได้ผลจริงๆ ชุดกันเชื้อโรคที่หมออีกาดำใส่ก็ใช่ว่าจะป้องกันโรคได้จริงๆ เช่นกัน

นั่นเพราะคนสมัยก่อนเชื่อกันว่าโรคภัยไข้เจ็บเดินทางผ่านกลิ่นเหม็น ดังนั้นภายในจะงอยยาวๆ ของหน้ากากหมออีกาดำ จึงไม่ใช่อุปกรณ์กรองอากาศแต่เป็นยาหอม ที่ถูกใส่ไว้เพื่อดับกลิ่นเหม็นเท่านั้นไม่ได้มีไว้ป้องกันเชื้อโรคแต่อย่างใด (ต่อให้กันได้บ้างก็ไม่ได้มีประสิทธิภาพจริงๆ)

และแม้ว่าหมออีกาดำจะมีการใช้ไม้เท้าเป็นสื่อกลางในการรักษาคนไข้ทำให้มักจะไม่ต้องสัมผัสคนไข้โดยตรง แต่การที่ชุดของหมออีกาดำไม่ได้มิดชิดจริงๆ (เพราะยังไงก็ต้องเจาะรูหายใจ) ก็มากพอแล้วที่จะทำให้หมออีกาดำหลายๆ คนติดเชื้อที่ตัวเองจะต้องรักษาเสียเอง

และหากมองจากการรักษาของพวกเขาแล้ว คงต้องบอกว่าโชคดีมากที่ในปัจจุบันหมออีกาดำไม่ได้เหลือบทบาทในทางการแพทย์อีกต่อไปแล้ว ไม่อย่างนั้นเชื่อว่าคงมีคนไข้ไม่น้อยเลยที่หัวใจวายตาย เพียงแค่เห็นหน้ากากที่น่ากลัวของอีกาดำแห่งความตายเหล่านี้

ที่มา allthatsinteresting และ ancient-origins