ย้อนรอยหลักฐานการเลี้ยงสุนัขและจิ้งจอกเป็นสัตว์เลี้ยงของมนุษย์ ในช่วงต้นยุคสัมฤทธิ์

เป็นเรื่องที่หลายๆ คนอาจจะทราบกันอยู่แล้วว่าสุนัขนั้น เป็นสิ่งมีชีวิตที่อยู่คู่กับมนุษย์มาอย่างยาวนาน เพราะตั้งแต่ในอดีตมา เราก็เคยมีหลักฐานที่ว่ามนุษย์และสุนัขมีวิธีชีวิตที่พึ่งพาอาศัยกันมาตั้งแต่จุดเริ่มต้นของอารยธรรมแรกๆ ที่เรารู้จักเลย

ว่าแต่เคยสงสัยกันไหมว่าสุนัขนั้น ได้กลายเป็นสัตว์เลี้ยงของมนุษย์อย่างแพร่หลายเช่นนี้ไปตั้งแต่เมื่อไหร่

ที่ผ่านๆ มาเรามีหลักฐานว่ามนุษย์อยู่กับสัตว์สายพันธุ์สุนัขมาตั้งแต่เมื่อราวๆ 36,000 ปีก่อน จากการตรวจสอบ DNA และหลักฐานทางโบราณคดีในถ้ำหลายแห่ง ดังนั้นจึงมีความเป็นไปได้สูงว่าสุนัขนั้นน่าจะถูกเลี้ยงไว้เป็นเวลานานมากๆ แล้ว

แต่ถึงอย่างนั้นหากจะพูดถึงช่วงเวลาที่เราพบหลักฐานที่ชัดเจนที่สุดแห่งหนึ่ง ที่บอกว่ามนุษย์ได้นำสุนัขมาเป็นสัตว์เลี้ยงอย่างแพร่หลายแล้ว เราก็คงต้องพูดถึงหลักฐานที่พบในทางตะวันออกเฉียงเหนือของคาบสมุทรไอบีเรีย ที่มาจากต้นยุคสัมฤทธิ์เป็นหลัก

เพราะในที่พื้นที่แห่งนี้เองนักวิทยาศาสตร์ได้พบแหล่งโบราณคดีถึงสองแห่ง ที่มีโครงกระดูกของมนุษย์ ถูกฝังไว้กับสุนัข และสุนัขจิ้งจอกจำนวนมากนั่นเอง

เรื่องชี้ชัดที่สุดว่าสุนัขเหล่านี้ถูกนำมาเลี้ยงในที่แห่งนี้ ไม่ใช่เพียงการสังหารสุนัขป่าและนำมาทิ้ง คือการที่พวกมันทานอาหารแบบเดียวกับมนุษย์ผู้เป็นเจ้านาย แถมยังเกิดขึ้นกับทั้งสุนัข และจิ้งจอก ซึ่งนับว่าค่อนข้างแปลกเพราะตามปกติแล้วสุนัขจิ้งจอกมักจะไม่ถูกมนุษย์นำมาเลี้ยง

นอกจากนี้ นักวิทยาศาสตร์ยังพบว่าในมนุษย์นั้นมีการให้อาหารแบบพิเศษกับสุนัขบางส่วนอีกด้วย ซึ่งเป็นไปได้ว่าเกิดขึ้นจากการให้อาหารเป็นรางวัลหลังการใช้แรงงานพวกมัน

การใช้แรงงานที่ว่านี้ได้รับการสันนิษฐานโดยนักวิทยาศาสตร์ว่ามีความเกี่ยวข้องกับงานบรรทุกสิ่งของ เนื่องจากขนาดของสุนัขที่การให้อาหารเป็นพิเศษจะตัวค่อนข้างใหญ่ แถมบางตัวยังมีปัญหาเรื่องกระดูกสันหลังซึ่งมักเกิดขึ้นจากการบรรทุกน้ำหนักมากเกินไปไว้บนหลัง

นอกจากนี้กระดูกของหนึ่งในสุนัขจิ้งจอกที่พบในยุคนี้เองก็มีความน่าสนใจอย่างยิ่ง เพราะมันมีร่องรอยว่าเคยขาหัก และถูกด้ามขาให้โดยมนุษย์นั่นเอง ซึ่งการกระทำนี้เองก็เป็นหลักฐานอย่างดีว่าคนในสมัยนั้นน่าจะให้ความสำคัญกับสัตว์เลี้ยงของพวกเขาในระดับหนึ่ง

เป็นไปได้ว่าที่สุนัขได้รับการปฏิบัติที่ต่างไปจากสัตว์อื่นๆ ที่มนุษย์เลี้ยงนั้น น่าจะมาจากความสามารถในการปรับตัวเข้ากับมนุษย์ บวกกับความฉลาด และฝึกได้ง่ายของมัน

ดังนั้น แม้ว่าสุนัขบางส่วนจะถูกนำไปใช้ทำงานแบกหามก็ตาม แต่สุนัขส่วนมากในสมัยนั้นก็มักจะมีหน้าที่ดูแลปศุสัตว์และคอยเฝ้ายามปกป้องที่อยู่อาศัยของมนุษย์ต่างหาก ซึ่งแม้ว่าจะมีความเสี่ยงอยู่บ้างแต่ก็นักว่าเป็นงานที่ไม่ได้ทารุณขนาดนั้น

และหากมองในจุดนี้แล้ว มนุษย์เราก็มีการใช้งานสุนัขที่แทบจะไม่ต่างจากในอดีตเท่าไหร่ ดังนั้นจึงมีความเป็นไปได้มากว่า สุนัขนั้นจะเป็นสัตว์ที่อยู่คู่กับมนุษย์ไปอีกนานเลย

ที่มา ancient-origins, sciencedaily และ eurekalert