ชม “Bone Records” แผ่นเสียงจากฟิล์มเอกซเรย์ ในโซเวียตยุคที่เพลงตะวันตกถูกแบน

สหภาพโซเวียตในช่วงสงครามเย็นนั้นเป็นสถานที่ที่อิสระของผู้คนถูกจำกัดในหลายๆ ด้าน ไม่ว่าจะสื่อที่ถูกเซ็นเซอร์ คลื่นวิทยุและสถานีโทรทัศน์ต่างประเทศที่ถูกรบกวนจนไม่สามารถดูได้ และแน่นอนว่าบทเพลงจากทางตะวันตกเองก็เป็นสิ่งที่ไม่สามารถนำมาฟังได้อย่างถูกกฎหมายเช่นกัน

แต่ก็อย่างที่เราทราบกันว่าในทุกๆ ที่ที่มีการห้ามอะไร มันก็จะต้องมีคนอยู่กลุ่มหนึ่งอยู่เสมอ ที่พยายามจะแหกกฎเกณฑ์ที่เข้มจนเกินไปเหล่านั้น

นั่นทำให้ในสมัยนั้น เราจะสามารถเห็นอะไรแปลกๆ อย่างแผ่นเสียงเพลงนอกกฎหมาย ที่ถูกทำขึ้นจากแผ่นฟิล์มเอกซเรย์ ภายในสหภาพโซเวียตได้ไม่ยากเลย

ที่เป็นเช่นนี้นั้น ไม่ใช่เพราะคนสมัยก่อนต้องการที่จะซ่อนแผ่นเพลงให้มีรูปร่างเหมือนกับแผ่นฟิล์มเอกซเรย์อย่างไรหลายคนคิด แต่เป็นเพราะดนตรีในสมัยก่อนนั้นจะถูกอัดลงบน “แผ่นเสียง” ซึ่งในสหภาพโซเวียตถือว่าเป็นอะไรที่หาได้ค่อนข้างยาก และไม่เพียงพอต่อความต้องการในตลาดโดยเฉพาะตลาดเพลงเถื่อน

ด้วยเหตุนี้เอง เหล่าวัยรุ่นในสหภาพจึงจำเป็นต้องหาอะไรบางอย่างมาทดแทนแผ่นเสียง และแน่นอนว่าวัตถุดิบที่พอจะใช้แทนกันได้ ก็ไม่พ้นแผ่นฟิล์มเอกซเรย์ที่ถูกทิ้งจากโรงพยาบาลในพื้นที่นั่นเอง

วัตถุดิบเหล่านี้ทำให้เหล่าวัยรุ่นในสหภาพโซเวียตมีโอกาสได้ฟังเพลงที่ถูกแบนจากรัฐบาลอย่างเพลงแจ๊ส ร็อกแอนด์โรล และป๊อป และแผ่นเพลงอันมีเอกลักษณ์เหล่านี้เองก็กลายเป็นที่รู้จักกันไปในฐานะ Bone Records (บันทึกบนกระดูก) Rib recordings (การบันทึกด้วยซี่โครง) Jazz on bones (แจ๊สบนกระดูก) หรือชื่ออื่นๆ แล้วแต่สถานที่

แผ่นเพลงทำเองเหล่านี้นั้น มักจะบันทึกเสียงไว้ได้เพียงแค่ด้านเดียว มีคุณภาพค่อนข้างต่ำจนในบางครั้งก็ฟังไม่รู้เรื่องไปเลย แถมยังฟังได้ไม่กี่ครั้งก็พัง แต่ถึงอย่างนั้นมันก็มีราคาที่ถูกมาก และที่สำคัญคือมันบรรจุบทเพลงต้องห้ามที่หลายๆ คนอยากมีโอกาสได้ฟังสักครั้งเอาไว้

ด้วยเหตุนี้เองแผ่นเพลงบนกระดูกจึงกลายเป็นที่แพร่หลายเป็นอย่างมากในสมัยนั้น และมีแผ่นเพลงที่หลงเหลือมาจนถึงในปัจจุบันอยู่มากมาย แม้ว่ามันจะขึ้นชื่อเรื่องพังง่ายก็ตาม

ตัวอย่างบทเพลง ที่บันทึกไว้บนแผ่นฟิล์มเอกซเรย์

และแม้จะมองจากสายตาของคนในปัจจุบัน แผ่นเพลงเหล่านี้ก็มีเสน่ห์น่าค้นหาอย่างบอกไม่ถูกจริงๆ แถมการที่เพลง ร็อกแอนด์โรล มีแผ่นเสียงเป็นรูปกระโหลกก็ดูจะทันสมัยเป็นอย่างมากเลยด้วย

ที่มา amusingplanet และ x-rayaudio