ผู้เชี่ยวชาญร่วมไขรหัสลับ ของพระเจ้าเฟร์นันโดที่ 2 จดหมาย 4 ฉบับต้องใช้เวลาร่วม 6 เดือน

เป็นเวลากว่า 500 ปีมาแล้วที่จดหมาย 4 ฉบับของ พระเจ้าเฟร์นันโดที่ 2 แห่งอารากอนและหนึ่งในผู้บัญชาการทหารของเขา กอนซาโล เฟร์นันเดซ เดอ กอร์โดบา ได้ทำให้นักประวัติศาสตร์ถึงกับงงงัน

เนื่องจากในจดหมายมีการใช้ “รหัสลับ” ที่มีความเฉพาะ และอักษรมากกว่า 200 ตัว ที่ใช้เพื่อติดต่อสื่อสาร ซึ่งยังไม่มีใครสามารถถอดความเนื้อหาในจดหมายได้กระทั่งทุกวันนี้

แต่สุดท้าย หน่วยสืบราชการลับของสเปนก็ได้ไขปัญหารหัสลับนี้ให้กระจ่างได้ และได้เผยถึงเนื้อหาภายในจดหมายว่ามีการตอบโต้สนทนากันระหว่างผู้สูงศักดิ์สองคน

จดหมายนี้อยู่ในยุคสงครามเนเปิลส์ในอิตาลี ช่วง 1-2 ปีแรกของปี 1500 ขณะที่ พระเจ้าหลุยส์ที่ 12 แห่งฝรั่งเศส กำลังต่อสู้กับพระเจ้าเฟร์นันโดและ สมเด็จพระราชินีนาถอีซาเบลที่ 1 แห่งคาสตีล เพื่อแย่งชิงการปกครองทางใต้ของอิตาลี

Jesús Ansón Soro เลขาธิการของพิพิธภัณฑ์กองทัพ Toledo ซึ่งเป็นที่จัดเก็บจดหมายทั้ง 4 ฉบับ ได้กล่าวว่า “ในสถานการณ์สมัยนั้น ช่วงสงครามเนเปิลส์ที่ส่งผลกระทบหลักๆ กับฝรั่งเศสและสเปน รวมไปถึงจักรวรรดิเยอรมัน รัฐสันตะปาปา จักรวรรดิออตโตมัน และนครรัฐอิตาลี

มันจึงเป็นสิ่งที่สำคัญอย่างมากในการรักษาความลับยามติดต่อสื่อสารเรื่องกลยุทธ์การรบและเรื่องการกบฏ เพราะเพียงแค่ละเลยในบางจุดก็อาจทำให้เสียกลยุทธ์ได้”

กอร์โดบามีฉายาว่ากัปตันผู้ยิ่งใหญ่ที่นำทัพสเปนให้เคลื่อนไหว ดังนั้น เขาและพระราชาจึงมีการติดต่อกันบ่อยครั้ง จดหมายรหัสลับทั้ง 4 ช่วยทำให้นักประวัติศาสตร์เข้าใจถึงบริบทของจดหมายชิ้นอื่นๆ ที่เคยพบ

ในจดหมายลับชิ้นหนึ่ง มีบางตอนที่ถูกเขียนด้วยฝีพระหัตถ์ของพระเจ้าพระเจ้าเฟร์นันโดเอง ซึ่งเป็นสิ่งที่แทบไม่เคยพบเห็นมาก่อนเนื่องจากปกติแล้วจะมีคนที่คอยเขียนแทนพระองค์เสมอ

การถอดความจากจดหมายนั้นใช้เวลาถึง 6 เดือน (เพราะบางฉบับมีความยาวถึง 20 หน้า) พวกเขาค้นพบสัญลักษณ์ 88 แบบที่ต่างกัน และมีตัวอักษรที่ถูกนำมาผสมกันถึง 237 ตัว สัญลักษณ์บางตัวสอดคล้องกับตัวอักษรที่เฉพาะเจาะจง แต่บางครั้ง มันสอดคล้องกับทั้งคำ และสามารถเปลี่ยนคำๆ นั้นได้เลย

บางทีสัญลักษณ์เหล่านั้นอาจทำให้เข้าใจผิด พวกมันถูกเขียนโดยไม่เว้นวรรคหรือคั่นด้วยเครื่องหมายใดๆ ซึ่งทำให้การถอดความยิ่งยากขึ้นไปอีก การที่จดหมายถูกถอดรหัสได้สำเร็จนั้นต้องขอบคุณ ส่วนหนึ่งของจดหมายที่ตีความออกมาแล้วกลายเป็นกุญแจสำคัญสำหรับผู้ถอดความ

จดหมายทั้ง 4 ฉบับมีเนื้อหามุ่งเน้นไปที่เรื่องของทหารและบ้านเมือง มีการหารือกันในหลายประเด็น การส่งกำลังทหาร การเก็บภาษี และการบริหารกฎหมายเป็นประเด็นหลัก

แต่กลับมีการหารือกันเรื่องการแต่งงานระหว่างขุนนางสเปนกับแม่หม้ายทางตอนใต้ของอิตาลี เพื่อที่จะส่งเสริมความสัมพันธ์ทางสังคมที่แนบแน่น นอกจากนี้จดหมายยังแสดงถึงกอร์โดบาว่าเป็นคนที่มีความจงรักภักดีต่อกษัตริย์อีกด้วย

ที่มา: Iflscience, Indy100, และ Rtve