ระบบเศรษฐกิจประเทศ “วากันด้า” ยั่งยืนจริงหรือ? มาหักล้างด้วยทฤษฎีกันเถอะ

สำหรับแฟนๆ Marvel ทุกคนก็คงได้รับชม Black Panther ในโรงภาพยนตร์เรียบร้อยแล้ว เคยคิดกันไหมว่าระบบเศรษฐกิจของประเทศ Wakanda เนี่ยมันสุดยอดแค่ไหนกัน? แต่เมื่อเทียบกับความเป็นจริงแล้วก็อาจจะผิดหวัง เมื่อระบบเศรษฐกิจของประเทศสุดล้ำนี้อาจแขวนอยู่บนเส้นด้าย พร้อมจะทลายลงมาได้ตลอดเวลา

เป็นที่ทราบกันดีอยู่แล้วว่าในประเทศ Wakanda นั้นอุดมไปด้วยแร่ Vibranium ที่แข็งแรงและมีมูลค่ามากที่สุดในโลก เพราะว่ามันมาจากนอกโลกนั่นเอง

 

 

ซึ่งเราก็ได้เห็นความแข็งแกร่งของมันจากหลายๆ เรื่อง ตั้งแต่ร่างกายของ Ultron ร่างกายของ Vision ชุด Black Panther ของฝ่าบาท หรือโล่ของกัปตันอเมริกาที่สามารถรับแรงกระแทกจากค้อนของ Thor ได้อย่างสบายๆ

ทำให้แฟนหนังและคอมมิคคิดว่าการที่ทั้งประเทศมีแร่ Vibranium ปริมาณมหาศาลอยู่ในครอบครองนั้นก็คงเป็นเหตุผลที่ทำให้ประเทศมีความร่ำรวย แต่ในความจริงแล้วกลับตรงกันข้ามโดยใช้ทฤษฎี the paradox of plenty มาศึกษา ซึ่งเป็นทฤษฎีที่อธิบายว่าทำไมประเทศที่อุดมไปด้วยทรัพยากรที่มีค่ามาก แต่ดันติดอันดับประเทศที่ยากจนที่สุดในโลก

 

 

ตัวอย่างที่เห็นได้ชัดเจนที่สุดก็คือประเทศซาอุดีอาระเบียที่เป็นประเทศที่ส่งออกน้ำมันมากที่สุดในโลก แต่ก็มีประชาชนจำนวนนับล้านที่อยู่กันอย่างยากจนและมีอัตราการตกงานถึง 12.7% จากจำนวนประชากรทั้งหมด ซึ่งถือว่าเป็นจำนวนที่มหาศาลเลยทีเดียว

จากทฤษฎี the paradox of plenty ก็ได้อธิบายว่าการที่ประเทศนั้นมุ่งเน้นไปที่อุตสาหกรรมใดอุตสาหกรรมหนึ่ง ก็จะทำให้อุตสาหกรรมด้านอื่นๆ ล้าหลังและส่งผลให้สิ่งของอย่างอื่นราคาแพงขึ้นอีกด้วย

 

 

แต่ถ้าเป็นประเทศ Wakanda ที่ซึ่งทุกคนมีความสุขและมีเทคโนโลยีล้ำสมัยล่ะ? ในทฤษฎีนั้นก็ยังมีอีกส่วนที่คำอธิบายเพิ่มเติมอีกว่าประเทศที่มีทรัพยากรมากมักจะมีความเป็นประชาธิปไตยที่ต่ำ เช่นประเทศซาอุดีอาระเบีย ประเทศรัสเซีย และประเทศเวเนซุเอลา

จำได้ไหมว่าประเทศ Wakanda นั้นปกครองโดยราชาและไม่มีการเลือกตั้งโดยประชาชน การคัดเลือกพระราชานั้นมาจากการส่งต่อบัลลังก์หรือการท้าประลองเพียงเท่านั้น ทำให้ประชาชนในประเทศนี้แทบจะไม่มีสิทธิ์ออกเสียงอะไรเลย

 

 

แต่สิ่งที่แตกต่างออกไประหว่างประเทศ Wakanda กับประเทศซาอุดีอาระเบียคือจุดมุ่งหมายและการลงทุน ซึ่งฝ่าบาท T’Challa ได้มุ่งเน้นไปยังคุณภาพชีวิตและความสะดวกสบายของประชาชน ไม่ว่าจะเป็นการศึกษาหรือการทำธุรกิจต่างๆ

ในขณะที่ประเทศอื่นๆ นั้นกลับมีจุดมุ่งหมายที่แตกต่างออกไป เมื่อผู้นำประเทศควบคุมอุตสาหกรรมที่มีรายได้มหาศาล และนำเงินที่ได้ไปลงทุนกับอาวุธยุทโธปกรณ์ แทนที่จะช่วยเหลือคนในประเทศ ทำให้คุณภาพในการใช้ชีวิตของประชาชนนั้นอยู่ในระดับที่แย่

 

 

การที่ผู้นำประเทศหรือรัฐบาลควบคุมทั้งอุตสาหกรรมและเงินที่ได้ก็เกิดเป็นระบบที่เรียกว่าระบบบัญชาการและควบคุม (Command and Control System) ซึ่งในปี 2012 ผู้นำประเทศเวเนซูเอลานั้นได้มีการพึ่งพาอาศัยรายได้จากอุตสาหกรรมน้ำมันเกือบทั้งหมด

จนกระทั่งราคาน้ำมันตกเนื่องจากมีคู่แข่งจากประเทศอื่น ทำให้รัฐบาลนั้นล้มละลายจนไม่เหลือเงินช่วยเหลือประชาชน ทำให้ประชาชนส่วนใหญ่ต้องเก็บขยะมาเป็นอาหารเพื่อประทังชีวิต

ซึ่งเหตุการณ์ครั้งนี้ไม่ใช่เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในอดีต แต่เป็นเหตุการณ์ที่เพิ่งเกิดขึ้นเมื่อปี 2017 นี้เอง และประชากรจำนวน 90% จากทั้งประเทศที่ไม่มีเงินซื้ออาหาร

 

 

ข้อเสียของระบบบัญชาการและควบคุมนั้นมักจะเป็นการคอร์รัปชัน หรือการนำเงินไปลงทุนในส่วนที่ไม่จำเป็น แต่ถ้าระบบนี้เกิดประสบความสำเร็จขึ้นมาจริงๆ ล่ะ? อย่างประเทศ Wakanda ที่ใช้ระบบเดียวกันและไม่มีการคอร์รัปชัน จะสามารถทำให้ระบบนี้ใช้ได้ผลจริงหรือไม่?

ในภาพยนตร์เรื่อง Black Panther เราจะเห็นได้ว่าในประเทศ Wakanda นั้นไม่ได้มีการส่งออกหรือขายแร่ Vibranium ให้กับประเทศอื่นเลย ทำให้มูลค่าของแร่นั้นสูงมากๆ ในตลาดมืด และมีปริมาณที่จำกัดมากๆ

 

 

แต่จะทำอย่างไรหากทรัพยากรนั้นมีราคาที่สูงเกินไป? ยกตัวอย่างในปัจจุบัน เมื่อน้ำมันเริ่มมีราคาที่สูงขึ้น ทำให้มีการผลิตรถที่ใช้กระแสไฟฟ้าเป็นพลังงานทดแทน หรือแร่ทองแดงที่ใช้ทำสายไฟฟ้าในอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ ซึ่งในปัจจุบันก็ได้มีการทดแทนด้วยสายไฟเบอร์ออปติกหรือใยแก้วที่สร้างมาจากทรายที่มีต้นทุนการผลิตต่ำมากๆ

 

.

 

 

แร่ Vibranium ที่มีราคาเป็นพันล้านนั้นก็อาจกลายเป็นธาตุที่ไร้ค่าได้หากผู้คนหันมาใช้แร่ทางเลือกอื่นที่มีราคาถูกกว่าและมีคุณภาพที่ดีกว่า อย่างที่เราได้เคยเห็นมาแล้วในภาพยนตร์ Iron Man 2 ว่า อัจฉริยะอย่าง Tony Stark ก็ได้ทำการสร้างธาตุใหม่ขึ้นมา ไม่แน่เขาอาจจะสามารถสร้างธาตุที่ดีกว่า Vibranium ขึ้นมาก็เป็นได้

 

 

เมื่อทั้งโลกมีธาตุที่ดีกว่าและราคาถูกกว่าแล้ว ประเทศ Wakanda ที่แหล่งทรัพยากรเดียวขับเคลื่อนทั้งระบบเศรษฐกิจนั้นก็จะล่มสลายเนื่องจากไม่มีแผนสำรอง เพราะทั้งโลกไม่ต้องการแร่ Vibranium แล้ว นั่นหมายความว่าทุกระบบไม่ว่าจะเป็นระบบการศึกษา หรือระบบการเงินของประชาชนก็จะล่มสลายด้วยเช่นกัน

ระบบบัญชาการและควบคุมที่ล่มสลายนั้นจะทิ้งให้ประชาชนทั้งหมดที่อยู่อย่างโดดเดี่ยวไม่มีการสอดส่องจากโลกภายนอกต้องตกระกำลำบาก กลายเป็นประเทศที่ยากจนในที่สุดเมื่อรัฐบาลไม่สามารถช่วยเหลือพวกเขาได้อีกต่อไป

 

 

สิ่งที่ฝ่าบาท T’Challa ต้องทำเพื่อป้องกันไม่ให้ทั้งระบบล่มสลายก็คือการแบ่งปันค้าขายทรัพยากรให้กับโลกภายนอกบ้าง เพื่อไม่ให้ทั้งโลกต้องคิดค้นแร่ทางเลือกอื่นที่มีคุณภาพดีกว่าและมีต้นทุนที่ถูกกว่าเท่านั้นเอง

 

แต่สิ่งที่กล่าวมาทั้งหมดนี้เป็นแค่การวิเคราะห์และคาดการณ์เท่านั้น อาจไม่เป็นความจริงแต่อย่างใด เพราะทั้งทรัพยากรแร่ Vibranium และประเทศ Wakanda ล้วนเป็นสิ่งที่สมมติขึ้นมาในภาพยนตร์ทั้งสิ้น

ที่มา Thefilmtheorists